PHANXICÔ ÐỖ VĂN CHIỂU (1797-1838)
Phanxicô Ðỗ Văn Chiểu, Sinh năm 1797 tại Trung Lễ, Liên Thủy, Nam Ðịnh, Thầy giảng, bị xử trảm ngày 25/06/1838 tại Nam Ðịnh dưới đời vua Minh Mạng. Đức Lêo XIII suy tôn Chân Phước thày Phanxicô Đỗ Văn Chiểu ngày 27.05.1900. Ngày 19-06-1988, Đức Gioan Phaolô II suy tôn ngài lên bậc Hiển thánh.
Hình ảnh đáng ghi nhớ nhất trong cuộc tử đạo của thày giảng Phanxicô Chiểu là chiếc thủ cấp đẫm máu của thày, sau khi rời khỏi cổ, đã được Đức cha Minh nhận lấy, kính cẩn dâng lên cao như lễ vật tinh tuyền hiến dâng lên Thiên Chúa. Cả pháp trường đều thinh lặng ngây ngất trong giây phút linh thiêng có một không hai đó, giây phút kết tinh trọn cuộc đời của một người con cái Chúa. Thày Chiểu đã hòa lẫn máu mình với hy tế Đức Giêsu trên đồi Canvê, và giờ đây hân hoan trở về trong vòng tay ấm êm của Chúa từ ái.
vua Minh Mạng phê bản án và gửi bản án về tới Nam Định ngày 25.06.1838. ngay trong ngày cuối đời, thày Chiểu còn phải đương đầu với những dụ dỗ của các quan. Quân lính dẫn thày ra công đường, quan đọc bản án và hứa nếu đạp lên Thánh Giá, quan sẽ tha ngay. Thày Chiểu bình tĩnh và mạnh dạn trả lời : “Khi quan lớn nằm nghỉ, quan có bằng lòng để cho người con của quan đạp lên không ? Phương chi Đức Chúa Trời là Chúa trời đất, mọi người phải kính thờ thì làm sao tôi giám bước qua ảnh của người”.
Trước lời khẳng khái của thày, quan nổi giận và cho thày là xấc láo. Có ông đòi xử tử ngay, ông khác nói để đến ngày mai vì đã quá muộn, chỉ nên cho lính đánh đòn rồi tống ngục. Thế là quân lính ra tay đánh đập cho đến khi thày ngất lịm với biết bao vết bầm tím trên da thịt, mới khiêng thày ném vào ngục thất.
Sáng hôm sau 26.06.1838, quân lính dẫn Đức cha Henares Minh tới pháp trường Bảy Mẫu, Nam Định. Tuy mang gông ở cổ, kèm thêm hai sợi xích nối từ gông xuống đến chân, thày Chiểu bình tĩnh lê từng bước như xưa Chúa Giêsu vác thập giá lên Núi Sọ. Thấy nhiều tín hữu khóc lóc, thày nói với họ : “Anh chị em về nhà đi, đừng khóc nữa thày trò chúng tôi hôm nay về Quê thật mà”.
Tới nơi, lính mở cũi đưa Đức cha ra, và tháo gông cho thày Chiểu. Đức cha Minh xin chém thày Chiểu trước để được thấy tận mắt người con thiêng liêng của mình đã trung thành với Chúa đến giây phút cuối cùng. Viên quan chỉ huy chấp thuận. Thế là thày Chiểu quỳ xuống trước mặt Đức cha và lãnh bí tích giải tội. Xưng tội xong, thày quỳ gối cầu nguyện và kêu tên Chúa Giêsu ba lần. Cũng như thánh Stêphanô xưa, thày Chiểu thưa với Chúa : “Lạy Chúa, con phó linh hồn con trong tay Ngài”.
Ngay sau đó, lý hình chém một nhát trúng vào xích nơi cổ thày, họ phải chém thêm ba nhát nữa thì đầu mới lìa khỏi cổ, và linh hồn thày về hưởng phúc Thiên Đàng, thọ 41 tuổi. Lý hình tung thủ cấp thày lên ba lần cho các quan và mọi người thấy rõ. Thế rồi một khung cảnh trào dâng xúc động : Đức cha Minh đã cầm thủ cấp thày Chiểu và kính dâng lên Thiên Chúa như lễ vật hy hiến trước khi Đức cha được phúc tử đạo.
Giáo dân an táng thi thể thày tại nơi pháp trường, về sau di hài cốt về quê Trung Lễ.
Lạy Thánh Đỗ Văn Chiểu tử đạo, Xin cầu cho Cộng Đoàn chúng con.